Nowy Jork

Nowy Jork zwany również jako NYC od New York City, to wielokulturowa społeczność licząca ponad 8 mln ludzi, jest to największa i najludniejsza metropolia USA. To w tym miejscu zapadają liczne decyzje ekonomiczne dla świata, siedzibę ma ONZ, a także wiele światowych firm i instytucji. Geograficznie Nowy York leży u wybrzeży Atlantyku, przy ujściu rzek Hudson i East River na powierzchni ok 790 km kwadratowych lądu. Zasadniczo tworzy go pięć części Brooklyn, Manhattan, Bronx, Queens oraz Staten Island. Założony został w 1614r. przez Holendrów na wyspie Manhattan jako faktoria handlowa, zwany początkowo jako Nowy Amsterdam zyskał prawa miejskie w 1653, zdobyty przez Anglików w 1664 przemianowany na Nowy Jork. W latach 1785–90 był siedzibą władz USA. Jedną z historycznych dat dla NYC jest 11.09.2001roku kiedy przeprowadzono zamach na WTC, wskutek którego zginęło ok. 3000 ludzi, Główna część Nowego Jorku położona jest na trzech wyspach. W mieście znajduje się m. in. największa sieć metra na świecie (ok 1056km), jak również najdłuższy most wiszący w Ameryce Płn. Średnio miasto odwiedza 39 mln turystów w roku. W Nowym Jorku mieszka ok. 1,3 mln ludzi pochodzenia polskiego skupionych w dzielnicy Greenpoint, w północnym Brooklynie (Little Poland).

Największą rolę w gospodarce miasta odgrywają usługi, zwłaszcza finansowe słynna Wall Street na Manhattanie jest jednym z centrów światowego biznesu. Wall Street to jedna z ulic Nowego Jorku, w południowej części Manhattanu, skupia główne instytucje finansowe USA i jest pierwszym miejscem, w którym na stałe zadomowiła się Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych, której Wall Street stał się synonimem. Nazwa ulicy pochodzi od palisady mającej swe korzenie w XVIII wieku, kiedy Wall Street była północną granicą ówczesnego Nowego Amsterdamu. W tym miejscu znajdował się drewniany płot, jednakże fortyfikacja była ciągle wzmacniana w obawie przed atakiem rdzennych amerykańskich plemion.

Pod względem architektonicznym NYC słynie z wieżowców. The Empire State Building należy do jednych z symboli NYC, tuż obok posągu na wyspie Wolności jakim jest Statua Wolności. Oficjalnego otwarcia ESB dokonał prezydent Hoover, który 1.05.1931 roku w Waszyngtonie wcisnął przycisk zapalający światła budynku. Jego oficjalna wysokość wynosi 381 metrów. Ma 102 piętra oraz jedno piętro podziemne. Został zaprojektowany w stylu art deco. Cały wieżowiec obłożony jest kamiennymi płytami z szarego wapienia. Pracuje w nim 15 tys. osób. Był to przez 41 lat najwyższy budynek świata. Aktualnie pośród wieżowców na świecie zajmuje 9 miejsce. Bardzo często jest wykorzystywany jak tło dla wielu filmów, gier itp. (m. in. King Kong, Dzień Niepodległości). Oryginalny maszt na szczycie wieżowca mierzył 20.5 metrów i pierwotnie miał służyć do cumowania sterowców, jednak po nieudanych próbach z ich cumowaniem, wykorzystano maszt jako nadajnik. W 1950 roku stary maszt zastąpiono 46-metrową wieżą-anteną. Z budynku rozciąga się panorama miasta, którą można podziwiać na 2 punktach widokowych. Przy bezchmurnej pogodzie widać stąd 4 sąsiednie stany na odległość 100km.

Obiektem wartym zobaczenia podczas wizyty w Nowym Jorku jest również Brooklyn Bridge, jeden z najstarszych mostów wiszących na świecie o długości: 1834m szerokość: 26 m i wysokość: 84m. Łączy nowojorskie dzielnice Brooklyn i Manhattan. Most zaczęto wznosić w 1870r. a ukończono i otwarto dla ruchu 13 lat później w 1883r. Został wybudowany w stylu neogotyckim z charakterystycznymi wysokimi łukami. Obecnie ma sześć pasów ruchu dla samochodów i po bokach chodniki dla pieszych i rowerzystów, położony jest 41 metrów nad powierzchnią wody, i ma on około 26 metrów szerokości. Codziennie przez most przejeżdża 144 tysiące samochodów.

Innego typu atrakcją NYC jest Broadway (szeroka droga), to ulica na nowojorskim Manhattanie, jedna z najdłuższych ulic na świecie. Biegnie aż do miasta Albany, czyli 150 mil (241km) na północ od Nowego Jorku. Znana  z życia kulturalnego, głównie licznych teatrów, to tutaj mają premiery światowe musicale i spektakle, jest jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc Nowego Jorku, podobnie jak Times Square (plac Times) – plac na Manhattanie, centrum światowego handlu oraz mody. Otrzymał swoją nazwę po tym, gdy The New York Times przeniósł swoją siedzibę do nowo wybudowanego New York Times Building, Na Time Square co roku obchodzony jest hucznie Sylwester.

Do rozrywkowych miejsc w Nowym Jorku należy także Central Park, położony w centrum Manhattanu, który jest największym parkiem NYC, zajmuje 341 ha, a jego budowa trwała 15 lat. Został założony w 1858 r. przez Fredericka Lawa Olmsteda i Calverta Vaux na zaniedbanych i podmokłych terenach, utworzony w stylu angielskim, posiada wiele rozległych łąk, kilkanaście wzgórz oraz ścieżki dla pieszych (łącznie ponad 93 km). Największym atutem parku jest duża liczba drzew (26 tys.), znajduje się tu także wiele rzeźb oraz nowojorskie zoo. Dzięki wysiłkom władz i Fundacji Central Parku jest zadbanym, czystym miejscem wypoczynku nowojorczyków, odwiedza go 20 mln ludzi rocznie. Przy Central Park znajdują się trzy spośród najsłynniejszych nowojorskich muzeów - Metropolitan i Guggenheim Museum, oraz Muzeum Historii Naturalnej. Jedną z najczęściej odwiedzanych części Central Parku są Strawberry Fields (Pola Truskawkowe) - łąka upamiętniająca Johna Lennona.

Chętnie odwiedzanymi miejscami przez turystów są Chinatown i SoHo. SoHo jest jedną z dzielnic Manhattanu, a nazwę zawdzięcza położeniu - South of Houston Street. Niegdyś w SoHo powstawały fabryki i magazyny. W latach 60. i 70. XX wieku opuszczone pomieszczenia fabryk i magazynów zaczęli kupować i przekształcać na mieszkalne strychy oraz pracownie artyści. Dzielnica stała się kolebką awangardy w sztuce, rezyduje tutaj jedno z najbardziej uznanych muzeów sztuki nowoczesnej New Museum of Contemporary Art. Centralną częścią SoHo jest Cast-Iron Historic District. Typowe dla okresu lat 1840–1890 iron cast buildings (żeliwne budynki) mają dziś status zabytków, obficie zdobione żeliwnymi fasadami. Dzięki swej wyjątkowości  jest to obecnie najdroższa dzielnica w NYC pod względem nieruchomości. Radykalnie odmienną, wręcz przeciwną jest Chinatown, jedno z najbardziej fascynujących miejsc w Nowym Jorku, zamieszkane przez ok. 150 tys. Amerykanów chińskiego pochodzenia. Mott Street to ulica pełna sklepików i restauracji, jest sercem dzielnicy, a skosztowanie chińskiej kuchni należy do obowiązkowych atrakcji tego miejsca. Chinatown jest największą i najbardziej kolorową dzielnicą zamieszkiwaną przez imigrantów.

Zdjęcia: